Criminaliteit rond drugs is het grootste probleem
Robert den Hartog is al 18 jaar jongerenwerker/coördinator bij de Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Gemeente Nijkerk. Hij ziet dat drugsgebruik in de loop der jaren steeds normaler wordt en niet alleen onder de jongeren maar ook onder de volwassenen. Een groot deel van de gebruikers ondervindt geen problemen, maar voor een bepaalde groep jongeren en volwassenen zijn de gevolgen van drugsgebruik ingrijpend en soms huiveringwekkend.
“Een pilletje bij je hebben is toch niet strafbaar?”
“Officieel wordt blowen in Nederland gedoogd en in de praktijk betekent dit voor de jongeren dat ze denken dat blowen mag en wat mag zal wel niet zoveel kwaad kunnen, anders was het wel verboden.” Robert ziet dat dit niet alleen geldt voor het blowen, maar ook voor andere middelen. “Jongeren worden soms gepakt met een grammetje cocaïne, een XTC pilletje of speed, maar in de praktijk heeft dat zelden strafrechtelijke gevolgen. In hun beleving ‘mag’ het dan blijkbaar. En wat ‘mag’ in Nederland is niet echt gevaarlijk.”
“Ze zien het niet alleen in hun eigen omgeving, YouTube staat vol met filmpjes, over drugsgebruik. En dan hebben we het niet alleen over Lil’ Klein, bekend van ‘Drank & Drugs’, maar ook over veel andere artiesten die dit allemaal bezingen. Op tv zien we beelden van mensen die hun pilletjes laten testen bij een festival. Bekende Nederlanders vertellen dat ze regelmatig cocaïne gebruiken. Steeds meer jongeren hebben ouders die ook wel eens wat gebruiken. Kortom, voor veel jongeren is drugsgebruik net zo normaal als alcoholgebruik is voor volwassenen.” Robert ziet dat het voor jongeren moeilijk is om te begrijpen wat legaal en wat illegaal is. Zo bezien is het niet zo vreemd dat hele jonge kinderen, soms al vanaf 13 jaar, al drugs gebruiken.
De criminele wereld erachter
Vooral de criminele wereld achter het drugsgebruik maakt volgens Robert veel slachtoffers. Hele jonge kinderen van 13 worden al geronseld. Als ze een pakje wegbrengen voor een wat oudere vriend, zijn ze even een ‘toffe peer’. Als ze het vaker doen, krijgen ze er geld voor en later een mobiele telefoon, dan kan de dealer ze meteen beter bereiken. Maar als er een keer wat misgaat met de bezorging van een pakje, bijvoorbeeld omdat de politie het heeft afgepakt, zitten ze in de problemen. Dan hebben ze een schuld bij de dealer die ze moeten afbetalen. Dat kan door nog meer pakjes te bezorgen, maar als dat niet lukt worden ze bedreigd, of hun familie wordt bedreigd.”
Die jongeren en vaak ook hun families lopen dan helemaal vast. Robert “Dan komen ze erachter dat ze in een wereld zitten waar ze niet meer uit kunnen komen. Wij kennen jongeren die zichzelf in hun eigen huis hebben opgesloten en er zijn gezinnen die verhuisd zijn naar een andere regio. Onder de jongeren komt zelfs zelfdoding voor. De belangen van de dealers zijn echter ontzettend groot en hun financiële mogelijkheden enorm. Daar kun je jezelf bijna niet tegen beschermen.”
Wie worden er geronseld?
“Vaak gaat het om kwetsbare kinderen, die al een rugzakje met problemen hebben. Ze komen uit gezinnen waar de ouders het al moeilijk genoeg hebben om hun eigen leven overeind te houden en ze zijn gevoelig voor de aandacht van oudere jongeren. Bovendien zijn het kinderen die aan anderen moeten laten zien ‘Zie je wel het gaat best goed met mij!’ Voor hen is het kopen van mooie kleren en andere spullen heel belangrijk, dus dealen in drugs is heel aantrekkelijk. En als het bezit van drugs niet zo heel erg gevonden wordt, dan kan de handel in drugs ook niet zo’n ramp zijn.”
Wat kun je dan nog doen?
“Als jongerenwerk blijven we zo lang mogelijk in gesprek met jongeren, ook al zien we ze afglijden. Als ze eenmaal in het criminele circuit zitten is het echter heel moeilijk om ze daar weer uit te krijgen. Daarom is het zorgen dat ze daar niet in terechtkomen onze grootste prioriteit. Ook de voorlichting en de gesprekken met ouders helpen daarbij.”
Maar wat voor het jongerenwerk het belangrijkste is, zijn de momenten dat je er voor die kwetsbare jongeren kunt zijn. “We hebben twee jongerencentra, Blits in Hoevelaken en Chill-Out in Nijkerk, waar ze altijd naar toe kunnen en waar ze welkom zijn. Ze kunnen er vriendschappen opbouwen en er zijn jongerenwerkers die vragen hoe het met hen gaat en hen waarnodig kunnen bijsturen. In de jongerencentra zijn de regels duidelijk en alles wat met alcohol en drugs te maken heeft is verboden. Daarnaast zijn de jongerenwerkers veel bij de hanggroepen op straat te vinden, want de jongeren leren nadenken over de gevolgen van hun daden gaat het best aan de hand van concrete voorbeelden die ze allemaal kennen.”